Czy warto uczyć dzieci języków obcych?
Czy sam angielski wystarczy mojemu dziecku? W wielu krajach świata, zwłaszcza w Europie, obserwuje się coraz dalej idącą anglicyzację otoczenia dzieci. Ta zmiana jawi się jako wyzwanie i zarazem szansa. Z jednej strony dzieci będą musiały biegle porozumiewać w języku angielskim. Z drugiej strony dobra znajomość angielskiego to dziś standard, a zatem trzeba zastanowić się , jakie inne języki obce mogą ułatwić dzieciom lepszy start.Polska jest krajem, w którym język niemiecki stwarza wiele szans i możliwości. Dziecko dzisiaj. Jak zmienia się świat, w którym żyje moje dziecko? Dzieci, ciekawe świata już od dawna mają do czynienia z nowoczesnymi technologiami przekazu informacji oraz wynikającymi stąd nowymi wymogami w zakresie znajomości języków. Dzieci coraz częściej też w swoim otoczeniu albo w podroży stykają się z innymi kulturami lub językami i muszą umieć werbalnie reagować na te nowe dla nich wyzwania. Zmieniający się świat , w jakim żyją dzieci, wymaga od nich w coraz większym stopniu wielojęzyczności. Możemy zastanowić się jak pomóc dzieciom, by umiały sprostać temu wyzwaniu. Unia Europejska słusznie postuluje, żeby jak najwcześniej rozpoczynać naukę dwóch języków obcych, co pozwoli odpowiednio reagować na zmieniające się warunki życia w naszym coraz bardziej zglobalizowanym świecie. Co i kiedy? Jakie znaczenie ma kolejność nauki języków? Nie ulega wątpliwości, że dzieci muszą się dziś uczyć angielskiego. Jednak badania prof. Haliny Stasiak ( Uniwersytet Gdański) oraz prof. Jürgena Krumma ( Uniwersytet Wiedeński) pokazały, że uczniowie, którzy rozpoczęli naukę języków obcych od języka posiadającego wyraźną strukturę i logiczna budowę, tak jak język niemiecki, na koniec edukacji szkolnej władali obydwoma językami obcym na dość wysokim poziomie (B- w skali Rady Europy). Uczniowie, którzy rozpoczęli naukę języków obcych od angielskiego, osiągnęli wprawdzie także poziom B, jednak drugim językiem rzekomo trudniejszym, posługiwali się jedynie na poziomie podstawowym, czyli A. Poza tym motywacja uczniów do nauki drugiego języka obcego maleje, jeśli zaczynają się go dopiero uczyć w pierwszej klasie gimnazjum, czyli w okresie dojrzewania. Podczas gdy do nauki języka angielskiego młodych ludzi nie trzeba dziś specjalnie zachęcać . Dlaczego niemiecki? Co da dziecku znajomość niemieckiego? Niemiecki jest językiem ojczystym dla ponad 100 milionów osób. Poza tym ponad 55 milionów posługuje się nim jako językiem obcym. Język naszego sąsiada nigdzie na świecie nie cieszy się taka popularnością jak w Polsce, gdzie uczy się go 2,35 mln osób. Poza Niemcami język ten jest używany jeszcze w Szwajcarii, Luksemburgu, Południowym Tyrolu, Austrii i Lichtensteinie. Jeśli uczniowie będą znali niemiecki, to podczas przyszłych wymian szkolnych, wyjazdów na narty lub zwiedzania miast z łatwością podejmą się roli pośrednika między kulturami. Pierwsze sukcesy- odczytanie jakiegoś napisu, kupno biletu czy przeczytanie menu w restauracji- mają ogromną znaczenie dla poczucia własnej wartości. Język niemiecki uważany jest także za język kultury i nauki, język wybitnych poetów, pisarzy, artystów, filozofów i uczonych. W Polsce powszechnie dostępne są niemieckojęzyczne książki, czasopisma, kino, telewizja oraz Internet, co umożliwia stały kontakt z tym językiem. Nie bez znaczenia jest także fakt, że Polska i Niemcy ściśle współpracują ze sobą w wielu rodzinach- m.in. w sferze kultury, oświaty, nauki, gospodarki , sportu. Na przykład Polsko- Niemiecka Współpraca Młodzieży umożliwiła na przestrzeni ostatnich 20 lat ponad dwa miliony spotkań między młodymi ludźmi z Niemiec i Polski, tworząc tym samym podwaliny wspólnej przyszłości. Najwięcej stypendiów płynie do studentów z Polski właśnie z Niemiec, więcej niż z Wielkiej Brytanii i Francji . Niemcy są najważniejszym partnerem handlowym Polski . Poza tym niemal 40 procent wszystkich turystów przybywających do Polski pochodzi z Niemiec. 35 procent swoich podroży zagranicznych Polacy odbywają z kolei do krajów niemieckojęzycznych . Tuż za polską granicą otwiera się niemieckojęzyczny rynek pracy, który bez żadnych ograniczeń jest dostępny dla wszystkich obywateli Unii Europejskiej. Oczywiście poszukiwani są tam przede wszystkim fachowcy, którzy znają język niemiecki. Etapy jakie pokonuje dziecko ucząc się języka obcego we wczesnej fazie rozwoju Człowiek jest nastawiony na naukę języka jeszcze przed narodzinami. Melodia jest dla noworodków częścią ich naturalnego środowiska. Mniej więcej od drugiego roku życia nauka języka przebiega w sposób świadomy. W wieku czterech lat dziecko przyswoiło już sobie najważniejsze struktury języka ojczystego. Jak wykazują badania, na tym etapie stopień rozwoju dziecka umożliwia naukę drugiego języka. Do szóstego roku życia najczęściej możliwe jest opanowanie go bez obcego akcentu. Najlepsze efekty osiąga się, jeśli dzieci mogą wypróbować nowy materiał w interakcji z innymi osobami. W formie pierwszych słów i fraz , pozbawionych jeszcze całkowicie gorsetu gramatycznego, otwiera się przed dziećmi nowy język, którego treści podczas nauki powinny odnosić się do ich bezpośredniego otoczenia. Nauka nowego języka odbywa się na tym etapie przede wszystkim przez słuchanie, a pierwsze wypowiedziane słowa są wierną fonetyczną kopią słów usłyszanych wcześniej. Dzieci powinny się uczyć w otoczeniu, w którym czują się dobrze i swobodnie, gdzie mają możliwość zaspakajania ciekawości. Nauka powinna odbywać się w formie zabawy i dawać sposobność do eksperymentowania, swobodnego poruszania się, a także wykorzystywania kreatywności dzieci. Korzystnie na rozwój językowy wpływa śpiewanie i czytanie w języku obcym. Na tym etapie rozwoju dzieci uczą się języków ze szczególną łatwością. Jaka jest rola rodzica? Przede wszystkim ważne jest, abyśmy naukę języków obcych traktowali jako szansę dla naszych dzieci, która zaprocentuje w przyszłości. Niezbędna jest przy tym ścisła współpraca między domem rodzinnym i nauczycielami, ponieważ oni jako specjaliści z odpowiednim wykształceniem, dysponujący doświadczeniem, mogą udzielić ważnych wskazówek, służyć pomysłami i radami. Podobnie jak w innych sytuacjach ogromna role odgrywa tu motywacja przez pochwały i pozytywne wzmocnienie. Możemy stworzyć naszym dzieciom odpowiednie otoczenie językowe, odkrywając razem z nimi niemieckie słowa, które napotykamy na co dzień. Możemy podczas zakupów zwracać ich uwagę na niemieckie napisy na opakowaniach artykułów spożywczych, na niemieckie nazwy, firmy, tak aby wzmacniać naturalne zainteresowanie dzieci językiem niemieckim. Ważna jest przede wszystkim nasza rola cierpliwego towarzysza. W wielu polskich przedszkolach i szkołach dzieci mogą się uczyć niemieckiego po kilka godzin tygodniowo. Gdzie takiej możliwości brak, tam rodzice powinni połączyć swoje siły i wspólnie dążyć do tego, aby dzieci oprócz angielskiego mogły się także uczyć niemieckiego.
Ewa Nowak- germanistka, doradca metodyczny nauczania języków obcych (na podstawie Goethe Institut)
